ಬುದ್ಧಿಗೊಂದು ಗುದ್ದು – ೩೦

ಬುದ್ಧಿಗೊಂದು ಗುದ್ದು – ೩೦

X ಯಾವಾಗಲೂ ಎಕ್ಸೇ ಯಾಕೆ? (Y ಈಸ್ X ಅಲ್ವೇಸ್ X!?)

 
ಸಣ್ಣವನಿದ್ದಾಗಲಿಂದಲೂ ನನಗೆ ಗಣಿತ ಅಷ್ಟಕ್ಕಷ್ಟೇ. ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಬೀಜಗಣಿತ ಬಂದಮೇಲಂತೂ, ಅದರ ಹೆಸರಿಂದಲೇ ಸಿಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನನಗೆ ನನ್ನಿಷ್ಟದ ತಿನಿಸು ಗೇರುಜೀಜದ ಮೇಲೂ ಮುನಿಸು ಬಂದುಹೋಗಿತ್ತು. ಕಾಲಕಳೆದಂತೆ ಆಲ್ಜೀಬ್ರಾ ಅಂದ್ರೆ ಜೋಕಾಗಿ ಕಾಣಿಸಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಎಲ್ಲಾ ಬಾರಿಯೂ ಎಕ್ಸ್ ಹುಡುಕಿಕೊಡಿ, ನನ್ನ ಎಕ್ಸ್ ಹುಡುಕಿಕೊಡಿ ಅಂತಾ ತಲೇ ತಿನ್ನೋ ಈ ಬೀಜಗಣಿತವನ್ನು, ನಾವು ‘ಭಗ್ನಪ್ರೇಮಿ ಗಣಿತ’ ಅಂತಾ ಕರೀತಾ ಇದ್ವಿ. ಕೊನೆಗೆ ಟ್ರಿಗ್ನಾಮೆಟ್ರಿ ಬಂದಮೆಲಂತೂ ಗಣಿತದೊಂದಿಗೆ ನನ್ನ ಸಂಬಂಧ ಹದೆಗೆಡುತ್ತಲೇ ಹೋಯಿತು. ಅಷ್ಟು ಚೆಂದದ ಮೇಡಮ್ಮುಗಳು ಬಂದು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೂ, ಗಣಿತವನ್ನು ದೂರವೇ ಇಡುವಂತಾಯಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೂ ಈ ಎಕ್ಸ್ ಎಂದರೇನು? ಅದ್ಯಾಕೆ ಯಾರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ? ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ, ರಾಹುಲ್ಗಾಂಧಿ ಕಣ್ಮರೆಯಾದ ಮೇಲೆ, ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಂಡು ಎಕ್ಸ್ ಯಾಕೆ ಎಕ್ಸೇ ಅಂತಾ ಓದಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದೆ. ನೀವೂ ಓದಿ.

ಬೀಜಗಣಿತ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಯಾರ ಕೊಡುಗೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳಿವೆ. ಕೆಲವು ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ನರ ಕಾಲದಲ್ಲೇ ಬೀಜಗಣಿತದ ಕಲ್ಪನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಆರನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿಯೇ ಬ್ರಹ್ಮಗುಪ್ತ ತನ್ನ ‘ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಪುಟಸಿದ್ಧಾಂತ’ದಲ್ಲಿ ಬೀಜಗಣಿತದ ಮೂಲಸ್ತಂಭಗಳಲ್ಲೊಂದಾದ ರೇಖೀಯ ಸಮೀಕರಣದ ಬಗ್ಗೆ ವಿಸ್ತೃತವಾಗಿ ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ.

ಆದರೆ, ಬೀಜಗಣಿತಕ್ಕೆ ಇಂದಿನ ಸ್ವರೂಪ ಕೊಟ್ಟದ್ದು ಅರಬ್ಬೀ ಗಣಿತಜ್ಙರು. ಈ ಲೇಖನಗಳು/ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಪುಸ್ತಕರೂಪದಲ್ಲಿ ಯೂರೋಪಿಗೆ ಬಂದದ್ದು, 11/12ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅರಬ್ಬೀ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ಉತ್ತರ ಆಫ್ರಿಕಾವನ್ನು ಕ್ರಮಿಸಿ, ಜಿಬ್ರಾಲ್ಟರ್ ಜಲಸಂಧಿಯ ಮೂಲಕ ಸ್ಪೇನಿನ ಮೂಲಕ ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಕಾಲಿಟ್ಟಾಗ. ಬೀಜಗಣಿತದ ಇಂಗ್ಳೀಷ್ ಪದವಾದ ಆಲ್ಜೀಬ್ರಾ ಸಹ ಅರಬ್ಬೀ ಪದವಾದ ‘ಅಲ್-ಜಬ್ರ್’ (ಅರ್ಥ: ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆ) ಎಂಬ ಪದದಿಂದಲೇ ಬಂದದ್ದು. [ಅದಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಂಚೆಯೇ, ಹತ್ತನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲೇ, ನಮ್ಮ ಬಿಜಾಪುರದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಭಾಸ್ಕರಾಚಾರ್ಯ ತನ್ನ ಲೀಲಾವತಿ ಎಂಬ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಗಣಿತವೆಂಬ ಕಬ್ಬಿಣದ ಕಡಲೆಯನ್ನು, ರೋಮಾಂಚಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯರೂಪಕ್ಕಿಳಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಎನ್ನುವುದು ಬೇರೆ ವಿಚಾರ. ಏನು ಮಾಡುವುದು ಹೇಳಿ, ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಟತೆಯ ವ್ಯಸನ. ಅದಕ್ಕೇ ಎಲ್ಲೂ ಹೇಳಿ(ಕೊಚ್ಚಿ)ಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಸೂರ್ಯನಂತೆ ಬೆಳಗಬೇಕಿದ್ದ ಭಾಸ್ಕರ ಅಮವಾಸ್ಯೆಯ ಚಂದ್ರನಾಗಿಯೇ ಉಳಿದ 😦 ಇರಲಿ ಬಿಡಿ, ವಿಷಯಾಂತರವಾದೀತು 😦 🙂 ]

ಸ್ಪೇನಿಗೆ ಬಂದಿಳಿದ ಬೀಜಗಣಿತದ ಖಜಾನೆಯನ್ನು ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಲು ವಿದ್ವಾಂಸರೇನೋ ಕೂತರು. ಮೊದಲ ದಿನವೇ ತೊಂದರೆ ಆರಂಭವಾಯ್ತು. ಅರಬ್ಬೀ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಹಲವಾರು ಅಕ್ಷರಗಳೂ, ಸಂಕೀರ್ಣ ಶಬ್ದ ಪ್ರಕಾರಗಳೂ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಹೀಗಿದ್ದಾಗ ತಮಗೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದ/ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿದ್ದ ಪದಗುಚ್ಚಗಳನ್ನೇ ಬಳಸಿ, ಯೂರೋಪಿಯನ್ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಕೆಲಸ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ವಿದ್ವಾಂಸರ ವಿದ್ವಂಸಕ ಕೃತ್ಯಗಳಲ್ಲೊಂದು ಎಕ್ಸ್ ಕೂಡಾ. ಹೇಗೆ ಅಂತೀರಾ? ಇಲ್ನೋಡಿ.

ಬೀಜಗಣಿತದ ಮೂಲವೇ ವ್ಯತ್ಯಯಕಾರೀ ಪರಿಮಾಣಗಳು ಅಂದರೆ ‘ವೇರಿಯಬಲ್’ಗಳು. ಅರೇಬಿಕ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ‘ಶೇಲಾನ್’ ಎಂದರೆ ‘ಅಜ್ಞಾತ/ಏನೋ ಒಂದು/ಅಪರಿಚಿತ’ ಎಂದರ್ಥ. ಇದಕ್ಕೆ ಅರೇಬಿಕ್ ಭಾಷೆಯ ‘ಅಲ್’ ಎಂಬ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟತೆಯ ವಿಧಿಯನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ‘ಅಲ್-ಶೇಲಾನ್’ (ಅರ್ಥ: ಒಂದು ಅಜ್ಞಾತವಾದ) ಎಂಬ ಪದವನ್ನೂ, ಹಾಗೂ ಈ ಪದದ ಮೊದಲಕ್ಷರವಾದ ‘ಶೇ’ ಎಂಬ ಅಕ್ಷರವನ್ನೂ ವೇರಿಯಬಲ್ ಅಥವಾ ವ್ಯತ್ಯಯವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಅಕ್ಷರ/ಪದಗಳನ್ನು ನೀವು ಚಿತ್ರ-1 ರಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು. ಭಾಷಾಂತರಕ್ಕೆ ಕುಳಿತ ಸ್ಪಾನಿಷ್ ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗೆ ‘ಶ್’ ಅಥವಾ ‘ಶೇ’ ಎಂಬ ಪದ/ಶಬ್ದವೇ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ (ಯಾಕೆಂದರೆ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಸ್ಪಾನಿಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ ಅಥವಾ ಶೇ ಎಂಬ ಶಬ್ದವೇ ಇರಲಿಲ್ಲ!!) ಅದಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಹತ್ತಿರವಾದ ಸ್ಪಾನಿಷ್ ಭಾಷೆಯ ‘ಕ್’ ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಹಾಗೂ ಈ ‘ಕ್’ ಅನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ಅವರು ಗ್ರೀಕ್ ಭಾಷೆಯ ‘ಕಾಯ್’ ಎಂಬ ಅಕ್ಷರವನ್ನು (ಚಿತ್ರ-2) ಬಳಸಿ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮುಗಿಸಿದರು. ಮುಂದೆ ಈ ಕೃತಿಗಳು ಯೂರೋಪಿನಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಚಲಿತ ಭಾಷೆಯಾಗಿದ್ದ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಭಾಷೆಗೆ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡಾಗ ಆ ಪುಣ್ಯಾತ್ಮರು ಈ ಗ್ರೀಕ್ ‘ಕಾಯ್’ ಅಕ್ಷರಕ್ಕೆ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಸಮಾನರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ‘X’ ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಬಳಸಿದರು (ಚಿತ್ರ-3). ಈ ಪ್ರಮಾದ ಆಗಿದ್ದೇ ಆಗಿದ್ದು, ಈ X ಮುಂದಿನ ಆರುನೂರುವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬಂದ ಎಲ್ಲಾ ಬೀಜಗಣಿತ ಮೀಮಾಂಸೆಗಳ ತಳಹದಿಯಾಗಿಬಿಟ್ಟಿತು. ಮುಂದೆ ಇದನ್ನೇ ಎರವಲು ಪಡೆದ ಇಂಗ್ಳೀಷ್ ಭಾಷೆ X ಎನ್ನುವ ಒಂದು ಪದವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನೇ ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು. ಅನೂಹ್ಯವಾದ ವಿಷಯಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ X ಸೇರಿಸುವುದು ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿಬಿಟ್ಟಿತು. X-ಫೈಲ್ಸ್, X-ಮೆನ್ ಮುಂತಾದ ಪದಗಳು ಹುಟ್ಟುಪಡೆದವು.

ಹೀಗೆ, ಯಾರೂ ಎಕ್ಸ್ ಯಾಕೆ ಹೀಗೆ ಎಕ್ಸಾಗಿದೆ ಅಂತಾ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೇ ಇಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರೂ ಎಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಬಿಡಿಸುವುದರಲ್ಲೇ ಕಾಲಕಳೆದರೇ ಹೊರತು, ‘ಎಲೈ ಎಕ್ಸೇ! ನೀನ್ಯಾಕೆ ಎಕ್ಸು!?’ ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ. ಯಾರಾದರೂ ಕೇಳಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಬಹುಷಃ ಎಕ್ಸು ಅಳುತ್ತಾ, ಆ ಸ್ಪಾನಿಷ್ ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗೆ ಹಿಡಿಶಾಪ ಹಾಕುತ್ತಾ ತನ್ನ ಕಥೆಯನ್ನಾದರೂ ಹೇಳುತ್ತಿತ್ತೇನೋ!

ಈಗ ತಿಳಿಯತಲ್ಲವೇ ಮಕ್ಕಳೇ, X ಯಾಕೆ ಎಕ್ಸು ಹೀಗೆ ಅಂತಾ? ನಾಳೆ ಕ್ಲಾಸಿನಲ್ಲಿ ‘ಎಕ್ಸ್ ಯಾಕೆ ಎಕ್ಸ್, ಹೇಳ್ರೋ’ ಅಂತಾ ಕೇಳಿದರೆ, ‘ಅಯ್ಯೋ, ಆ ಸ್ಪಾನಿಷರಿಗೆ ‘ಶ್’ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲು ಬರದೇ ಇದ್ದಿದ್ದಕ್ಕೇ ಎಕ್ಸು X ಮೇಡಂ’ ಅಂತಾ ಒಕ್ಕೊರಲಿನಲ್ಲಿ ಕೂಗಿ ಹೇಳಿರಿ, ಆಯ್ತಾ?

ಕೊಸರು:
ಈ ಎಕ್ಸಿಗೂ, XXXಗೂ ಏನು ಸಂಬಂಧ ಎನ್ನುವುದು ನನಗೂ X-factor ಆಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ 😉 😛